Om kraft og kjelder
Vegen til kjeldene vert berre klarare. Og kortare. Men den vert ikkje lettare.
Karl Seglem tjuvstartar Førdefestivalen på Larris scene onsdag kveld. Det siste året har han turnert inn og utland med fullt band og musikken frå det kritkarroste albumet Nunatak. Eit skrik for naturen, blir det omtalt som. – Det er mitt råaste og mest energiske album nokonsinne. Og det sintaste, forklarer Karl Seglem.
Vi møter han ein vårkveld i Bergen. Ute i gatene marsjerer ungane: -Redd vår jord, redd vår jord, ropar dei.
Inne på litteraturhuset har vi fått vin frå Slovakia i glasa. – Sjå på den fargen! Kjenn kor stort den luktar! Plomme, seier Karl og set nasa i glaset ein gong til: – Melon. God vin set i gong heile apparatet, smiler han. – Lukt og smak opnar minne og syner deg landskap slik poesi og musikk også kan gjere.
– Det er mitt råaste og mest energiske album nokonsinne. Og det sintaste.
Om sjanger, det stygge og det fine
Sjanger blir mindre og mindre interessant. No seier eg berre: Det er Karl Seglem. Det er det det er. Men det er vanskeleg for meg å seie det, fordi eg er den eg er.
I alt eg gjer må det vere noko som strekkjer seg nye vegar, som utfordrar. Mest i meg sjølv.
Visst ikkje det nye finst, blir eg ikkje glad. Om eg i tillegg må innordne meg andre sine forventningar, då slit eg. Så det har eg slutta med.
Det stygge – det eg kallar stygt – må vere der. Då blir alt mykje større. Visst ikkje det stygge er stygt, blir ikkje det fine fint heller.
Publikumsmøta er det aller viktigaste for meg. Å få spele for nokon. Somme tider, i nokre sekund berre, merkar eg at musikken eller diktet gjev meining til den som lyttar. Denne veka spelar vi for tenåringar på skular i Hordaland. Dei har ikkje peiling på kva dei kjem til. Det er som å gå ein fjelltur i eit ukjent landskap. Plutseleg opnar det seg, endrar seg, fangar deg.
Det finst krefter i dette som eg er blitt flinkare til å sanse. Det er desse kreftene som gjev meg styrke og inspirasjon til å skrive meir. Romma som opnar seg i møte med publikum blir færre og det gjer tilveret trongare, trur eg. Difor er det er så viktig for meg å formidle noko som kan opne slike rom.
Folk er ikkje dumme. Folk er kloke og opne. Mange utset seg berre ikkje for kunsten, dei får kanskje ikkje ein gong sjansen til det.
Om skriving, ord og musikk
Eg kan ikkje tenkje at eg har skrive nok. Eg har mange skisser liggande. Musikken ligg på ein hard-disk som heiter Karlsongar. Tekstane ligg på ei maskin der nettverkskortet ikkje verkar.
Eg må forplikte meg når eg arbeider: No skal eg skrive fem songar. No skal eg få fem dikt klare. Eg skal jobbe med dei til dei sit som dei skal. Dei reglane må eg setje for meg sjølv.
Eg har alltid skrive, eg hugsar at eg skreiv dagbok og dikt alt då eg gjekk på folkehøgskule. Romkameraten min var frå USA. Han hadde store bøker med blanke sider der han skreiv små dikt i alle retningar. «This is a beautiful day» kunne det stå oppe i eit hjørne. Det likte eg.
Mi første samling, Stilla er ein åker, samlar tekstar som er skrivne over to tiår. Finn Totland var den rette redaktøren, likevel var det knallhardt arbeid. Motstand, motstand, motstand, men han forsto. Eg er ein musikar som skriv. Det skjønte han.
Musikken er konkret, men den er likevel mykje meir abstrakt enn ord. Orda som står der, dei står der. Musikken står der ikkje, ikkje i det heile tatt. I musikken kan du høyre tida, som går. Dikta er tidlause. Det er eit stort spenn mellom orda og musikken. Kanskje er det difor dikta mine står seg så godt til tonar og lyd.
Eg føler at rommet kring diktet blir mykje større med musikk. Aleine kan dei verke enkle, for enkle kanskje? I alle fall om lesaren ikkje greier å skape dette rommet sjølv. Det er ikkje alltid det finst ei meining, diktet er ikkje ei forteljing. Det er klang, bilde, rytme. Og rom.
Eg har meir å gå på i det skriftlege. Det har eg ambisjonar om, ja.
Diktet er mi form. Eg har nokre noveller liggande, men det er diktet som er meg.
Om andre, og seg sjølv
Grunnen til at eg starta plateselskapet mitt Norcd, var at eg ville hjelpe andre fram. Eg ville ikkje at andre skulle oppleve den same motstanden som eg sjølv hadde hatt.
Nesten 200 utgjevingar finst der ute. Hugsar du Nye nord-plata frå 2002? Der Odd Nordstoga syng «Trø din fot» av Jon Fosse? Er ikkje det ein heilt nydeleg låt?
Eg har lært mykje av å produsere musikk for andre, det har òg hjelpt meg å gå min eigen veg: Eg kan ikkje gjere det sånn, eg må gjere det slik. No ser eg på det som ein styrke.
I dag spelte vi ein av dei gamle låtane på konsert, det var heilt fantastisk. Eg tenkte: – Fy flate, dette lever!
No er eg 57 år. Treng eg, eller må eg, skapa så mykje meir? Slik kan eg ikkje tenkje. Vegen til kjeldene blir berre klarare. Og kortare. Men den blir ikkje lettare.
